Sinəsində boy atıb, böyüdüyümüz məkan, Vətənim Azərbaycan qəhrəmanlar diyarı, igidlər məskənidir.
Neçə-neçə igid oğullarımız, kişi qeyrətli, namuslu qızlarımız bu Vətənin azadlığı, istiqlaliyyəti, xalqın rifahi və xoşbəxtliyi uğrunda öz canlarından, qanlarından keçiblər. Əlbəttə, qəhrəmanlar heç bir zaman unudulmur. Görkəmli şairlərimizin, yazarlarımızın əsərlərində də qəhrəmanların unudulmazlığı öz əksini tapıb.
Mən bu yazımda milli, ədəbi qəhrəmanlardan deyil, sizlərin tanımadığınız amma məni həyatda yaşamağa sövq edən,saçının hər ağ tükündə üç övladının əziyyəti olan ata missiyasını layiqincə yerinə yetirən atam haqqında söhbət açmaq istəyirəm.
Əlbəttə, hər bir qızın ilk qəhrəmanı , ilk sevgisi məhz onun atasıdır. Bu səbəbdən evləndikləri kişi ilə ataları arasında böyük bənzərliklər olması da bu vurğunluğun davamıdır.
Bir övlad üçün ata əminliklə söykənə biləcəyi yenilməz dağdır. Ata, meyvəsi tükənməz olan, daim faydalı olan bir ağacdır. Onun kölgəsi belə heç bir şeylə müqayisə olunmayan ən qiymətli varlıqdır. Övladın kiçik uğuruna böyük fəxarət hissi ilə yanaşan varlıq da məhz atadır. Heç vaxt yadımdan çıxmaz, mən ali məktəb diplomunu alanda atamın gözlərində fərəh dolu baxışı, dilində isə fəxarət dolu sözlər , hədsiz-hüdudsuz sevinci məni dünyanın ən uca zirvəsinə qaldırmışdı.
Ata həyatımızın ən müqəddəs varlığı, ən ülvi canlısıdır. Ata bu dünyada ömrü boyu yanan əzəmətli sönməz atəşdir. O atəş ki, işıltısı ilə, istiliyi ilə övladının həyatda xoşbəxt yaşamağına səbəb olur.
Bəli, atam mənim həyatda ən böyük xoşbəxtlik səbəbim və həyatımın qəhrəmanıdır. Övladının hər dərdinə yanıb kül olan, daxilində fırtınalar, rüzgarlar coşsa da, övladına bildirməyən müqəddəs insan, müqəddəs ad məhz atadır.
Sənətkarlarımızın ataya olan sonsuz məhəbbəti müxtəlif sənət əsərlərində qələmə alınıb. Zənginliyi ilə dünya ədəbiyyatında özünəməxsus yer tutan Azərbaycan ədəbiyyatında, ata-övlad münasibətləri qədim dövrdən çağdaş dövrümüzə qədər əsərlərdə layiqincə bəhs olunub. Qədim dövr Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi dövrünün kamil alimi Nizami Gəncəvinin poemalarının əvvəlində oğlu Məhəmmədə yazdığı nəsihəti xatırlasaq görərik ki, atanın hər sözü hikmət, hər kəlamı bir xəzinədir.
Bir elm öyrənmək istədikdə sən
Çalış ki,hər şeyi kamil biləsən.
Kamil bir palançı olsa da insan,
Yaxşıdır yarımçıq papaqçılıqdan.
Məndən söyləməkdir,səndən eşitmək,
Bir insan əliboş gəzməsin gərək.
Dünya ədəbiyyatına da nəzər yetirdikdə biz burada ataya olan sonsuz məhəbbət, atanın övlada olan hikmətli, ibrətamiz kəlamlarını da görürük. Bunlardan biri də fars ədəbiyyatına mənsub olan, fars ədəbiyyatının qiymətli nümunələrindən olan “Qabusnamə” özünün məzmun rəngarəngliyinə görə geniş şöhrət tapıb. O, qoca atanın öz oğluna nəsihəti və vəsiyyətindən bəhs edən bir hikmət kitabıdır. Həyatın müxtəlif sahələrinə həsr edilmiş qırx dörd fəsildən ibarət olan bu kitab Ziyarilər xanədanının son hökmdarı Ünsürülməali Keykavus ibn İsgəndər ibn Qabus ibn Vəşmgir ibn Ziyar tərəfindən 1082-ci ildə oğlu Gilanşaha bir “vəsiyyətnamə” və ya “nəsihətnamə” kimi yadigar olaraq yazılıb.
Həmin kitabda qeyd olunur ki, ey oğul, ata-ananın qəlbini incitmə , onların ürəyinə toxunma, çünki yaradan ana və atanı incidənə ağır cəza verir. Allah-Taala deyir: “Onlara tfu demə, onları incitmə , onlara xoş sözlə de!”
Ana və ataya ən azı ona görə hörmət etmək lazımdır ki, onların hər ikisi səninlə yaradan arasında vasitədir. Deməli, sən özünə və yaradanına hörmət etdiyin qədər, öz vasitələrinə də hörmət etməlisən.
Əlbəttə, valideyn haqqı ödənməzdir. Hər birimiz ata və ana adlı o iki uca varlığa hörmət etməlidir. Bizim dünyaya gəlişimizə vəsilə olduqları üçün həyatımızı məhz o iki müqəddəs ada borcluyuq.
İslam dini də ata və anaya böyük dəyər verir. Müqəddəs kitabımız “Qurani-Kərim”də valideynlərə ehtiram, sayğı, hörmət göstərməyin vacibliyi haqqında çoxlu qiymətli tövsiyələrə rast gəlirik.
Övladı boya-başa çatanadək atanın çəkdiyi əziyyəti heçnə ilə müqayisə etmək mümkün deyil. Ata sonsuz tükənməz xəzinədir. O xəzinə ki hər zaman övladının yollarına işıq saçır. Hər birimizin gələcək həyat yolunun doğru, düzgün müəyyənləşməsində də atanın rolu əlbəttə ki, əvəzsizdir.
Pisi yaxşıdan seçməyi, halal zəhmətlə çörək qazanmağı, yalan danışmağın pis olduğunu, düzgün danışmağı, dürüst insan olmağı, həyatda hər zaman mərd yaşamağı, həyatın hər növ çətinliklərinin öhdəsindən gəlməyi öyrədən , ilk müəllimim, dostum məhz atamdır.
Müxtəlif tarixi dövrdə yaşamış, filosofların, şair və yazıçıların, ictimai-siyasi, dövlət, elm və mədəniyyət xadimlərinin ata haqqında qiymətli sözləri, əsərləri, kəlamları bu gün bəşəriyyətin mənəvi zənginlik amilinə çevrilib.
İstəyim budur ki, atalar övladlarını elə bir məhəbbət, sevgi dolu münasibət bəsləsinlər ki, övladlar həyatlarındakı ilk qəhrəmanlarının məhz ataları olduqlarını əminliklə hiss etsinlər.
Günel YAŞARQIZI
