- Düz deyirsən, elə indi gedərik, səhər yeməyini yemədən mən hazır, - dedim. Lena gülüb dedi:
- Zarafat edirəm, sən əsgərlikdən gələndən sonra valideynlərimizin də xeyir-duasını alıb onların iştirakı ilə birlikdə evlənərik, - dedi.
Səhər yeməyindən sonra Tartuya gəlib tarixi yerlərə baxdıq. Şəhəri gəzməyə başladıq.
Vaxt çox tez gəlib keçdi. Biz Leninqrada gəldik. Mən Lenanın valideynlərindən qaçırdım. Üzbəüz gəlmək istəmirdim. Onların üzünə baxa bilməzdim. Lena da bunu başa düşürdü.
Beş gündən sonra Tovuza gəldim. On günə qayıtmaq istəyirdim.
Amma rayonda atam da, anam da məni danladılar. Atam dedi:
- Moskvada sən nə tapmısan ki, evini, obanı unutmusan? Sən gələn ayın beşində əsgər gedəcəksən. Ayın üçündə səni yola salacağam.
Sonra da dayım zəng vurdu ki, Moskvaya buraxmayın, iyirmi beş gündən sonra əsgərlik vaxtıdı, onda getsin.
Beləcə, iyirmi beş gün rayonda qaldım. Sonra Moskvaya getdim.
Atam məni yola salanda dedi:
- Moskvaya çatanda Saxrəddinə zəng vur, səni Bakıya saldıracaq.
Moskvaya düşəndə Saxrəddinə zəng etdim. O, axşamüstü saat yeddidə “Meçta” restoranında olmağımı tapşırdı. Vaxtdan bir az da tez gəldim. Bir azdan akademik Saxrəddin Abasoviç mən qeydiyyatda olduğum rayonun hərbi komissaları ilə gəldilər. Oturub çörək yedik. Komissar dedi:
- İstəyirsən Azərbaycanda əsgər olasan? Moskva qeydiyyatıyla ora düşmək çox asandı. Onda sabah on tamamda yanımda olarsan.
Səhəri gün tezdən komissarın yanına gəldim. O, mənim şəxsi işimə baxıb dedi:
- Qrupun 20a-dır. Əla qrupdur. Sən yeddidə stadionda olarsan.
Yeddi əsgər gedəcəksiniz.
Təəccüblə soruşdum:
- Bəs məni ayın beşinə çağırıs ediblər, axı?
Komissar dedi:
- Ayın on doqquzuna kimi çağırış vaxtıdır, hansına düşdən qəbul edəcəklər, amma ayın yeddisində sən Bakıya düşəcəksən.
Ayın dördü idi. Üç günüm var idi. Lena ilə vaxtımı keçirmək istədim. Onunla görüşdüm. Vəziyyəti dedim. Üç günümüzün qaldığını, amma heç ondan ayrılmaq istəmədiyimi söylədim.
Üç gün keçdi. Lakin mən getmədim. Fikirləşdim ki, on doqquzunda gedərəm. Lenadan ayrılmaq istəmirdim. Hara salsalar fərq etmirdi. Bircə Lenadan ayrılmaq istəmirdim.
Dayım Moskvaya gəldi.
Mənə dedi:
- Sən hələ əsgərliyə getməmisən?
- Ayın on doqquzunda son çağırışda gedəcəm, - dedim.
- Onda biz səni yola salacağıq, - dayım dedi.
Mən yenə də vaxtımın çoxunu Lena ilə keçirdim. Ayin on səkkizi gecə Lena ilə görüşdüm. O, sabah tezdən Kassirski şossedən stadion dayanacağına yaxın yerləşən stadionun içərisindən məni əsgərliyə yola salacaqdı.
Səhəri gün mən tezdən stadiona geldim. Əsgərliyə gedəndə məni dayım, professor Samir Tağızadə, bir də dayımın yoldaşı professor Leyla Tağızadə yola saldı. Moskvada Domedovski şossedə yola yaxın stadion var idi. Çağırışçıları o stadionda yığıb, oradan hərbi hissəyə aparırdılar. Yola salmağa Lena da gəlmişdi. Dayımın yanında Lenayla görüşmədim. Dayımdan utandığına görə, Lena da kənardan mənə baxırdı. Mən isə dayım ilə sağollaşaraq onu tez yola salmaq istəyirdim. Çünki Lena ilə görüşmək istəyirdim.
Fikrimi dayım başa düşməmişdi. Çünki o, Lenanı tanımırdı. Ona görə də getmirdi.
- İstəyirsiz gedin, əziyyət çəkməyin, - dedim.
- Səni maşına mindirməyənədək getməyəcəm,- dayım dedi.
Dayımla söhbət etsəm də, gözüm Lenada idi. Bir azdan bizi hərbi maşına mindirb əsgər apardılar. Lenanın üzünə baxa-baxa onunla görüşə bilmədim. Dayımdan utandığıma görə...
Lenanın ev ünvanını bilmirdim. Evlərini tanısam da, binanın nömrəsini, mənzili bilmirdim. Necə məktub yazacaqdım? Amma ev telefonunu əzbər bilirdim. Düşündüm ki, zəng vuraraq, Lenanı başa salacam. Ona izah edəcəm ki, mən dayımın yanında sənə yaxınlaşa bilmədim. Dayımdan utandım. Mən səni çox istəyirəm. O, məni başa düşər.
Axşam bizi bir hərbi hissəyə gətirdilər. Səhəri günü dəmiryolu vağzalına apardıalr. Qatara minərək Qorkiyə gəldik. Qorki şəhərində vağzaldan qaçaraq divar telefonu ilə Lenaya zəng vurdum. Lenanın dərsdə olduğunu dedilər. Onda Moskvadakı dayımla danışdım. Sonra Bakıya da zəng etdim. Tovuzla da danışdım. Sonra Lenagilə bir də zəng vurub Lenanın anası Anastasiyaya dedim:
- Lenaya deyərsən ki, məni bağışlasın. Mən özüm ona hər şeyi başa salacam. Lena ilə dayımın yanında görüşmədiyim üçün məni bağışlasın.
Lena bu xəbəri eşidəndə elə başa düşür ki, ondan ayrılmaq üçün demişəm. Həm də görüşmədiyim üçün Lena ondan ayrıldığımı başa düşür.
Biz Qorkidə bir gün qalandan sonra hərbi təyyarə limanına gətirdilər. Dedilər ki, siz Almaniyaya gedirsiz, hərbi qulluğu Almaniyada başa vuracaqsınız. Mən həm əsəbiləşdim, həm də kədərləndim ki, Lenaya zəng vurub görüşə bilməyəcəym. Təyyarəyə minərək Almaniyaya gəldik.
Bizi sıraya düzdülər. Ali məktəb bitirənlərdən və institutda oxuyanlardan otuz nəfərini ayırdılar. Sonra onların içərisindən on beş nəfər seçdilər. Seçilənlərin içərisində mən də vardım. Generala məruzə etdilər. O, seçilənlərə bir-bir baxdı və suallar ünvanlayırdı. Mənə çatanda soruşdu:
- Hansı institutda oxuyursan?
Mən də rusca dedim:
- Moskovskiy Avtodorojnıy İnstitut.
General:
- Bir addım irəli!
Mən irəli çıxdım. Köməkçisi mənim ad-familiyamı yazdı. Qəribəydi, o, mənim yanımdakılara bir neçə sual vermişdi, amma mənə bircə sual verdi. Adları yazılanları sıradan ayırdılar. Rabitə sahəsi ən məxfi hərbi sahə sayılırdı.
Beləcə, rabitəçi oldum. Amma əvvəlcə altı ay oxumalıydım. Dərsə başladığımız ilk gün çavuşdan soruşdum:
- Burada azərbaycanlı varmı?
Çavuş:
- Neynirsən azərbaycanlıları?
- Yerlilərimi soruşuram, burda nə var ki?
Cavuş heyrətlə:
- Sən azərbaycanlısan? Bəs bura necə düşmüsən? - deyib məni rota komandirinin müavininin yanına gətirdi. O, da məni gətirdi rota komandirinin yanına ki, bu əsgər azərbaycanlıdır. Rota komandiri tez mənim hərbi biletimə baxıb soruşdu:
- Qasımov, sən necə düşmüsən bura, səni kim yazıb?
- Bilmirəm, seçildik, məni də seçilən yoldaşlarımla bura gətirdilər.
Komandir gizirə tərəf dönüb dedi:
- Götür əsgəri də, çöldə gözləyin.
Komandirin qapısı açıq idi. O deyəsən generalla danışırdı. Birdən komandir çıxdı, gizirə səsləndi:
- Bu əsgəri generalın qəbuluna apar, özü də qaça-qaça gedin.
Gizir üstümə çımxırdı:
- Tez ol, gəl!
Dayanıb əyin-başımı qaydaya salıb soruşdum:
- Nə olub axı?
Gizir:
- Gəl, danışma. Aləmi qatmısan bir-birinə. Neçə ildir burada işləyirəm, hələ generalın qəbulunda olmamışam. Sən gələn kimi çağırdı. İndi səni yerlilərinin yanına, piyada hissəsinə göndərəcək.
Bu baş verənlərdən heç nə başa düşmürdim. Amma bu qaçhaqaç məni bir balaca qorxuya salmışdı. Gözləmə otağında çox qalmadım. Çağırdılar kı, “əsgər Qasımov gəlsin”.
Otağa girəndə zabitlərimizi ayaqüstündə gördüm. Bizim komandir də daxil olmaqla bir neçəsini tanıyırdım. Girən kimi istədim məruzə edəm, general sözümü kəsərək:
- Axırıncı dəfə deyirəm, bu əsgəri kim yazıb bura? Kim satıb Vətəni? Cavab verin!
Heç kimdən səs çıxmadı…
General bu dəfə mənim üstümə səsini qaldırdı:
- Əsgər Qasımov, kim yazıb səni bu məxfi rotaya? Sən bura neçə düşmüsən?!
Mən duruxa-duruxa səsləndim:
-Yoldaş general, Siz.
General:
- Başa düşmədim!
- Siz yazdınız, yoldaş general - deyə təkrar elədim.
O, köməkçisinə:
- Mən? Bəlkə sən?
Köməkçisi kəkələyə-kəkələyə:
- Sualınıza cavab verdi, siz də dediniz bir addım qabağa! Mən də bura götürdüm.
Köməkçinin qırmızı dəftəri vardı, mənim adımı da dəftərdə qeyd elədiyi yeri əlində hazır tutmuşdu.
General:
- Hansı? O arxa sırada olan?
Köməkçi:
- Bəli, yoldaş general.
General:
- Demək mən yazmışam?! Olsun. Burada oxuyacaq. Əla rabitəçi olacaq. O ki ilk qafqazlı olaraq bura düşə bilib, mən də onu buradan SSRİ-nin ən məxfi yerinə göndərəcəm.
O, ikinci rotanın komandirinə xüsusi tapşırıq verdi:
- Qasımov ən yaxşı radioteleqrafçı olacaq! Dağılışın!
Rota komandiri məni bir otağa gətirdi, orada yığılan çavuşlarla tanış eləyib lazımi tapşırıqlarını verdi. Onlara generalın əmrini çatdırdı. Sonra çavuşlar mənə deilər ki, biz işlədiyimiz müddətdə bu məxfi rotada azərbaycanlı olmayıb. Bu əsgər əla rabitəçi olmalıdır, “azbuka mozq” öyrədirdilər.
Bir ay keçmişdi. Yazıqlar məni öyrətmək üçün dəridən-qabıqdan çıxırdılar. Mənsə bir şey öyrənə bilmirdim. Hələ də ancaq “azbuka mozq” öyrədirdilər. Çavuşlar məni bütün növbədən azad eləmişdilər. Rota komandiri bir gün məni onlardan soruşdu:
- Qasımov, necədir, öyrənə bilirmi?
Çavuşlar:
- Biz ona hələ rus dilini öyrədirik - dedilər.
ardı var...